Świadczenia z zfśs są przyznawane po uwzględnieniu kryteriów o charakterze pozapłacowym i nie stanowią ekwiwalentu za wykonaną pracę, gdyż nie zależą od wyników pracy. Z tego powodu nie podlegają one egzekucji komorniczej lub administracyjnej prowadzonej z wynagrodzenia za pracę. Słuszność takiej interpretacji potwierdza Departament Prawa Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z 21 czerwca 2011 r. w sprawie możliwości prowadzenia egzekucji komorniczej lub administracyjnej ze świadczeń z zfśs.
Ww. świadczenia nie zostały jednak wyłączone spod egzekucji w katalogach wskazanych w art. 829 i art. 831 Kodeksu postępowania cywilnego (por. stanowisko Krajowej Rady Komorniczej z 12 września 2011 r., sygn. KRK/IV/2439/11).
W odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z 20 marca 2012 r. na interpelację poselską nr 1952 w sprawie interpretacji art. 12 ustawy o zfśs, podkreślono iż: „(…) Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. środki funduszu przeznaczone są na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego. Świadczenia te stanowią pomoc socjalną dla pracownika i jego rodziny. Ponadto świadczenia, o których mowa w ustawie z dnia 4 marca 1994 r., nie mogą być traktowane jako powiązane ze stosunkiem pracy, albowiem nie stanowią ekwiwalentu za wykonaną pracę, nie zależą od wyników pracy, jak np. udział w zyskach zakładu pracy. Co za tym idzie, nie mogą być uznane za składnik wynagrodzenia za pracę w ujęciu art. 881 § 2 K.p.c.
Należy zatem przyjąć, że wierzytelności przysługujące pracownikowi z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, w tym także świadczenia rzeczowe, nie podlegają egzekucji z wynagrodzenia za pracę (art. 880 i nast. K.p.c.). Do egzekucji tych wierzytelności konieczne jest zajęcie przez komornika wierzytelności przysługującej pracownikowi wobec pracodawcy w trybie art. 895 i nast. K.p.c. W tym samym trybie prowadzona jest egzekucja wierzytelności, której przedmiotem jest świadczenie rzeczowe przyznane z funduszu (…)”.
Ważne!
W konsekwencji zasadnym jest twierdzenie, że świadczenia z zfśs (w postaci np. tzw. wczasów pod gruszą) podlegają egzekucji jeśli tytuł wykonawczy obejmuje nie tylko pensję za pracę i pozostałe należności związane ze stosunkiem pracy, ale również inne wierzytelności przysługujące pracownikowi wobec pracodawcy.
Wszakże to, jakiego rodzaju należności pracownicze powinny być przez pracodawcę potrącane na rzecz komorniczego zajęcia zależy głównie od treści tytułu wykonawczego.
Dodajmy, że skoro świadczenia z zfśs nie są wynagrodzeniem za pracę w rozumieniu regulacji kodeksowych, to nie są chronione z art. 87 i 871 K.p., a przez to podlegają egzekucji w całości (o ile oczywiście tytuł wykonawczy obejmuje ich egzekucję).
Powyższe znalazło potwierdzenie w wyroku WSA w Bydgoszczy z 27 lutego 2018 r., sygn. akt II SA/Bd 1181/17, z którego wynika, że:
- wypłaty z zfśs nie są objęte ochroną przed potrąceniami;
- świadczenia socjalne czy świadczenia urlopowe podlegają egzekucji, jeżeli odpowiedni organ oprócz wynagrodzenia za pracę zajął także inne wierzytelności pracownika. A zatem mogą one być zajmowane / potrącane jeśli tytuł egzekucyjny / tytuł wykonawczy odnosi się nie tylko do wynagrodzenia za pracę (w szczególności periodycznego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia za zlecone oraz nagród i premii przysługujących dłużnikowi za okres jego zatrudnienia, jak również związanego ze stosunkiem pracy zysku lub udziału w funduszu zakładowym oraz wszelkich innych funduszach, pozostających w związku ze stosunkiem pracy) czy też wierzytelności zasiłku chorobowego, ale również do innych świadczeń ze stosunku pracy niebędących wynagrodzeniem za pracę, ani wierzytelnością zasiłku chorobowego.
